HABARI NJEMA YA WOKOVU 2. Kukombolewa kutoka uwezo wa zambi zambi
Maswali haya yanaambatana na Waroma 1 hadi 5,1. Na kipindi kitakachofwata kinazungumuza juu ya Waroma 5,12 hadi 8.
Wakati mutu anamgeukia Kristo, na kutubu zambi zake, na kuweka tumaini lake katika kazi ya Yesu kwa msalaba wa Kalvari, mutu yule anajazwa furaha. Anafahamu ya kwamba ana «amani pamoja na Mungu» (Waroma 5,1) na anatamani kujulisha wote nini alipata, na awaonyeshe furaha yake yote. Halafu, kwa gafla, kunaonekana kitu kibaya, wazo mbaya, ao anafanya kitu cha kuonekana ni kibaya sana mbele ya watu. Ni nini inatokea? – Kunakuwa kujiuliza: inakuwaje mimi nitende hivi? Nimekwisha kutubu zambi zangu na kupokea Kristo kama Mwokozi wangu. Ninampenda, sasa ninatenda tena kama zamani… na hapo sasa mashaka yanakuja: nimeokoka kweli? Nimetubu kwelikweli? sababu gani ninaongeza tena kufanya zambi? Nawezaje kuwa «huru», ndiyo kusema kukombolewa na kutoka chini ya nguvu ya zambi?
Maswali yafuatayo yatasaidia kupata majibu tukisaidiwa na sura ya 5 mpaka 8 ya baruwa kwa Waroma .
6.1 Tofauti gani iliyo katikati ya zambi na makosa?
Ni hiyo tofauti iliyo katikati ya muti na matunda yake. Makosa ni matendo mabaya yote, kama matunda ya muti fulani. Zambi (umoja) ni muti mwenyewe, chemchemu yenye kutoa matendo ya zambi (uwingi) yanayoitwa tena makosa. Ndiyo maana mutu ni mbaya kuliko anavyo onekana, haitoshe kumaliza tatizo ya zambi (makosa) tu, wakati wakuziondosha na kuzisafisha, inafaa vilevile kumaliza tatizo la chemchemu ya hizo zambi, ndiyo kusema asili ya zambi.
6.2 Swali ya zambi na makosa Mungu alilitatua namna gani?
Zambi zilisamehewa. Kama unaamini Kristo, unahesabiwa haki kutoka zambi. Ila asili ya zambi haiwezi kusamehewa wala kutoweka. Inastahili tu kuhukumiwa. Ndiyo jambo Mungu alitenda msalabani (Waroma 8,3). Matendo ya zambi yaweza kusamehewa, ila asili ya zambi inapashwa kuhukumiwa.
6.3 Mutu aliyeamini anapatikana siku zote chini ya uwezo wa asili ya zambi?
Hapana. Inawezekana mwamini atende zambi (1 Yoane 2,1), ila halazimishwe kufanya zambi. Anaweza kuepuka zambi.
Ili tuone ginsi gani aliyeamini amewekwa huru mbele ya nguvu na uwezo wa zambi, tuchunguze maswali yanayofwata:
6.4 Jamaa mbili katika Waroma 5 ni gani?
Kwa kawaida kila mtu ni uzao wa Adamu. Wale wanaoamini na kumpokea Kristo ni uzao wake. Kufa pamoja na Kristo njo kuokolewa na kutengwa na uzao wa Adamu. Tangu hapo sisi wamoja wa jamaa mpya (ukoo) unao Kristo kama Kichwa ama Kiongozi.
6.5 Kuna matokeo gani tukiwa katika jamaa ya Adamu?
Kila mwenye kupatikana katika jamaa ya Adamu anariti kitu fulani kwake: ni asili ya zambi inayoleta kifo. Hadi leo kifo kinaonekana popote na hiyo inahakikisha kwamba zambi inapata kila muzao wa Adamu. Hii zambi inazaa matunda mabaya, yaani makosa.
6.6 Ni nini inayotambulisha wapatikanao katika jamaa ya Kristo?
Mungu ametupatia neema kwa uwingi, ikasalia kwa wengi, na matokeo mazuri yakawa kuhesabiwa haki (Waroma 5,15-19). Ndiyo kusema ya kwamba kila apakikanaye katika jamaa ya Kristo amehesabiwa haki.
6.7 Kumbe kama niko katika jamaa ya Kristo, kwa neema, nitaendelea nitende zambi hakuna shida?
Hapana – Neema si kisingizio ili tuendelee kutenda zambi (angalia na swali la kufuata).
6.8 Sababu gani zambi ya muamini haikubaliwe (Waroma 6,1.2)?
Kwa sababu mbele ya zambi tumekwisha kufa, tulikufa pamoja na Kristo [1]. Kristo alikufa msalabani, sivyo? Kwa sasa tuko wa Kristo, tulibatizwa kwa ajili ya Kristo, ndani ya ubatizo «kwa ajili ya Kristo », «tulifananishwa » naye, tukomumoja naye. Kwa hivyo, kama Kristo alikufa, nasi tulikufa pia, ile ni kuhusu mutu wa kale aliye «wa ukoo wa Adamu».
6.9 Sasa namna gani inanifikia kuongeza tena kufanya zambi? ijapokuwa nilikufa pamoja na Kristo?
Neno la Mungu linasema, katika sura ya 6 hadi 8 ya baruwa kwa Waroma, ya kwamba kulikuwa mutu wa kale, na mutu yule alisulubiwa pamoja na Kristo. Alakini muamini anafundishwa kupitia magumu mengi ya kwamba angali na mwili wa zambi ndani yake (neno «mwili » halimaanishe mwili wa mutu alakini ni asili ya zambi). ndiyo maaana anaweza akafanya zambi tena. Kwa kupata tafsiri zaidi kuhusu hayo tazama maswali inayohusu Waroma 7.
6.10 Neno hili lina maana gani: «Mutu wetu wa kale alisulubishwa pamoja naye» (Waroma 6,6)
«Mutu wangu wa kale »ni yule nilikuwa zamani mbele ya kuamini, nikiwa mwana Adamu, wa ukoo (jamaa) ya Adamu(Waroma 5,12 na yakufuata) . Hapo zamani, nilikuwa wa kuulizwa mabaya yangu na kuhukumiwa. Kwa ajili ya kufananishwa na Kristo katika kifo chake, Mungu anasema na kuhakikisha ya kuwa mutu wa zamani naye amekufa pia. Mungu hanione tena kama yule niliyekuwa zamani mbele ya kuamini, kama mutu wa kawaida na wa kuhukumiwa.
Waweza kusikia ndani yako yale yote? Hapana. Lakini inabaki kweli kabisa – kwa sababu Mungu anasema vile. Ya muhimu si yale tunayoyasikia ndani yetu, ya muhimu ni mawazo ya Mungu.
Tusilinganishe mutu wa zamani (aliyekufa) na mwili, asili ya zambi, iliyo mpaka hivi ndani yetu(Waroma 7,17,18,25; 1 Wakor.3,2,3).
6.11 Mwili wa zambi ni nini?
Tunapata neno hili katika Waroma 6,6b: «…ili mwili wa zambi uharibiwe, tusitumikie zambi tena ».Neno hilo «mwili wa zambi » maana yake ni yale yote yanayoonyesha zambi, ni ile yote inayohusu zambi ndani ya mutu.
Mwamini anaweza akatenda zambi mara tena (kwa kweli hangelifanya hivyo tena !), lakini zambi siyo kiongozi wake tena.
6.12 Tatizo la zambi lilipata jibu katika kifo cha Kristo juu ya zambi zetu, lakini sasa tatizo la asili ya zambi na nguvu yake lilijibiwa namna gani?
Jibu si kwa kifo cha Kristo kwa ajili yetu, ila ni kwa kifo chetu pamoja na Kristo
Tukamate mufano ya uhusiano katika mfanya kazi na bwana wake, kwa huu wakati Paulo aliandika baruwa hii. Bwana huyo alikuwa na mamlaka juu ya mtumishi wake wakati wote angali hai tu. Mtumishi akifa, bwana huyo hawezi tena kufanya yoyote juu yake. Nasi leo ni kama hivyo. Tukikufa pamoja na Kristo, zambi haina tena madaraka, nguvu hata neno lolote juu yetu. Ndiyo kuwekwa huru.
6.13 Maana ya ubatizo ni gani?
Ubatizo unamaanisha kufananishwa na Kristo katika kufa kwake. Kama vile Kristo alikufa, akazikwa, na sisi pia ndivyo tulibatizwa (Waroma6,2,3). Ubatizo unasema maneno mengine, kwa mfano yakuwa mwenye kubatiziwa anageuka kuwa mwanafunzi (Yoane 4,1,2 na 1 Wakor.10,2) na mengine, ila yanayozungumziwa katika Waroma 6 ni kwamba tulifananishwa na Kristo katika kifo chake, maana yake tulikufa pamoja naye.
Tufahamu vizuri ya kuwa ubatizo hautupatie mamlaka fulani ili tuingie mbinguni.
6.14 Najuaje ya kwamba nilikufa pamoja na Kristo? Hayo naweza kuyasikia ndani mwangu?
Hapana. Haiwezekane kuyasikia. Kama ulimpokea Kristo kwa njia ya imani, yametimia, na ni kweli kwa sababu Neno la Mungu linakwambia hayo.
6.15 Kama nilikufa pamoja na Kristo, asili yangu ya zambi inahusika namna gani?
Asili ya zambi (kanuni ya mabaya inayopigana vita na Mungu) haina tena mamlaka na uongozi kwako.
Ni sawa na mfano wa mutu aliyepana pesa nyingi ili asiende kupigana vitani, na mwengine akaenda pa nafasi yake. Kama serikali inamwandikia na kusema: «Inakufaa kwenda vitani sababu aliyekuwa kwa nafasi yako amekufa », yule mutu atajibu: « Samahani, sitaweza kwenda vitani sababu mimi nimekwisha kufa ». Anaonyesha ya kuwa anajisikia kama amekufa sababu mwenye alikuwa nafasi yake alikufa.
6.16 Kama nilikufa pamoja na Kristo, maisha yangu ya kila siku yanahusika namna gani?
Kama zambi inatafuta kutuongoza, tuna haki ya kujisikia kama tulikwisha kufa (ona swali la juu); kwa njia ya imani tunajua ya kwamba hatupashwe kuitikia uongozi wa zambi.
6.17 Muamini anaombwa kuchunga sheria (ao kanuni fulani) ili awe na hakikisho ya kuwa hatatenda zambi?
Hapana.Kuchunga sheria ao kannuni fulani siyo njia ya kupitia. Ni kanuni ya kimwili (sababu inatuomba nguvu za uwezo wa mwili wa mutu). Ukipima ile, unapashwa kuitika (ukiwa mutu wa haki kweli) ya kuwa utashindwa. Paulo anasema ya kuwa tulikufa kwa sheria (kama vile tulikufa kwa asili ya zambi), Waroma 7,1-6.
Na ya muhimu, tunajua ya kwamba sheria ilitolea kwa wana wa Israeli tu.
Lakini kuhusu mwendo wa mukristo na amri zake, ona Sw. 2.28
6.18 Muamini anaweza namna gani kuishi maisha ya kumupendeza Mungu?
Si kwa kuchunga amri, ni kwa kuongozwa na Kristo. Kama tunaacha Roho Mtakatifu kutuongoza kwa Kristo, Roho Mtakatifu mwenyewe atatupatia nguvu ya kuishi maisha ya kupendeza Mungu (tazama Sw 2.27 hadi Sw 2.31).
6.19aKatika Waroma 7 (mustari wa 7 hadi 25) «mimi» ni nai? Ni Paulo?
Hapana. Si yeye kwa sababu anasema «Nami nilikuwa hai hapo kwanza bila sheria… »(Waroma 7,9).Hii haiwezi kuhusu Paulo aliyezaliwa mufarisayo(Wafilipi 3,5)
6.19b Katika Waroma 7 (mustari wa 7 hadi 25) «mimi» ni nai? Ni musiyeamini?
Haiwezekane. Mutu yule wa Waroma 7 ana nafsi ya mupya kwani anasema anapenda kufanya mema (Waroma 7,19) na «anafurahia sheria ya Mungu kwa mutu wa ndani »(mustari wa 22). Ni wazi ya kuwa ni mahitaji ya nafsi mupya Mungu anayoyapana wakati wa kuzaliwa mara ya pili(Yoane 3,3)
6.19c Katika Waroma 7 (mustari wa 7 hadi 25) «mimi» ni nai? Ni muamini wa kweli?
Muamini wa kweli, ndiyo; mwamini wa kawaida, hapana ! Huyu si mwamini aliye katika hali ya kawaida. Maneno «mimi ni mutu wa mwili, nimeuzwa chini ya zambi » (Waroma 7,14) hayalingane na mukristo aliye kaktika hali ya kawaida.
6.19d Katika Waroma 7 (mustari wa 7 hadi 25) «mimi» ni nai? Ni nani?
Ni mutu alizaliwa mara ya pili (ona Sw 2.20); haongozwe na Roho, bali na mwili (linganisha na 1 Wakor. 3, 1), anategemea nguvu zake mwenyewe, anajaribu kuchunga sheria, anajaribu kutenda mema(kwa nguvu zake pia), na anashindwa kila mara na kupoteza furaha kila siku. Hafahamu ya kuwa mwili hata ule wakuonekana ni wa « kidini sana » pamoja na nia nzuri sana unabaki mwili tu.
Hii si hali ya kawaida ya muamini, lakini wengi wanapita kwa hali hiyo wakati fulani ya maisha yao mpaka wakati watakapofunzwa ya kwamba wanaombwa siyo kuamini Kristo tu, ila na kuamini kazi yake iliotosha, yaani wanatambua kuwa wako huru kupitia kufa kwa Kristo. Muamini anaweza kupitia hali hiyo mara nyingi katika maisha yake.
6.20 Muamini huyo ana shida gani?
Muamini huyo anaanguka mara na mara kwa tatizo hiyo kubwa. Ni vita kati ya nafsi yake ya sasa na ile ya zamani (ao:mwili). Anatamani kutenda mema ila hayawezi na anaendelea katika hali hiyo tena (Waroma 7,19).
6.21 Huyu muamini anagundua nini (Waroma 7,17-24)?
Vitu vitatu. Yakwanza, anagundua ya kuwa angali na asili ya zambi ndani mwake, ndio mwili (mustari wa 17) . Ya pili, hakuna mema ndani yake: «ndani yangu, ndani ya mwili wangu, halikai neno njema »(mustari wa 18). Na ya tatu, hawezi kujiokoa mwenyewe, mwengine ndiye anaweza kumuokoa: «Ole wangu, maskini mimi; ni nani atakayeniokoa? »(mustari wa 24).
6.22 Wakati yule «mimi » wa Waroma 7 anatambua ya kwamba hawezi kujitoa katika shida, anapata msaada wapi?
Ku mwisho w asura ya 7, mutu huyu anaacha kutafutia ndani mwake nguvu za kuweza kumusaidia mwenyewe, anaanza sasa kutafuta msaada wa inje. Swali si «nitajiokoa namna gani »?, ila ni « Nani atakayeniokoa …? »(mustari wa 24).
6.23 Neno la mwisho gani tunafikia kwa kumaliza sura ya 7?
Neno hilo lina hatua mbili. Ya kwanza, mutu huyu anatambua ya kwamba hakuna kizuri anaweza kufanya mwenyewe, hakuna kizuri ndani ya mwili (Waroma 7,18). Ya pili, anatambua nafsi mbili ndani yake, ile ya zamani (mwili) isiyoweza kuponywa, na ile ya sasa, ya mupya. Ni tofauti, moja kwa ingine. Halafu mutu huyu anashukuru Mungu(mustari wa 25) kwa sababu anatambua ya kuwa ni Mungu pekee yake anaweza kumponya, na ile ilipashwa kutendewa imekwisha kufanyika na Bwana Yesu Kristo (mwanzo wa mustari wa 25 sura 7 hadi mustari wa 1 sura ya 8). Neno la mwisho linaonekana katika Waroma 8,1-11 (tazama maswali yafuatayo).
6.24 Muamini anaweza kuhukumiwa na Mungu?
Hayiwezekane, kwa sababu yeye anakaa «ndani ya Yesu ». na munakumbuka ya kuwa Yesu anakaa katika utukufu kwa kuume kwa Mungu. Kama kuna mwenye kutaka kuhukumu muamini, anapshwa kuhukumu Kristo. Na hiyo haiwezekane !
6.25 Maana ya maneno haya ni gani: «sheria ya Roho ya uzima» na «sheria ya zambi na kufa»
Neno «sheria » inaweza kuwa na maana ya «kanuni ». Jiwe linaanguka udongoni: hiyo ni sheria ya uumbaji. «Sheria » ya Roho ni kanuni pia, ndiyo kusema Roho anatuongoza kwa Kristo na kumugeuzia mawazo yetu. Sheria ya zambi ni kanuni pia, zambi ni tofauti na upendo wa Mungu na inaelekeza kwenyi mauti. Muamini akimaliza kumgeukia Kristo, anajua ya kwamba kazi alifanya inatosha, na hakuna tena hukumu kwa wale walio ndani ya Kristo Yesu(inaamanisha ya kwamba anaamini «Habari njema ya wokovu »:Waefeso1,13), halafu Roho Mtakatifu ni huru kutumikia ndani yake.
6.26 Suluhisho ya Mungu kwa asili ya zambi ni gani?
Usisahu ya kuwa zambi pekee yake, matendo mabaya, ndiyo yanasamehewa, lakini asili ya zambi inapashwa kuhukumiwa. Hakuna kinachoonyesha nafsi ya Mungu kuliko kuhumu asili ya zambi. Sheria haikuweza chochote kwa asili ya zambi; ilionyesha zambi waziwazi, lakini haikuleta suluhisho kwa sababu ina uzaifu « kwa mwili » yaani mutu ni zaifu hawezi kuichunga.
6.27 Haya yote yanaamanisha ya kwamba muamini anaweza kuiba na kuua na kufanya mambo yote yanayokatzwa na sheria? Kama sivyo, ni kwa nini?
Hapana. Haki inasema ya kuwa sheria ilitimia katika muamini. Ila si kwa sababu anatafuta kuchunga sheria, ni kwa sababu anaongozwa na Roho, maana yake anatembea kufwatana na mapenzi ya Mungu, na kwa hivyo anachukia mabaya.
6.28 Kazi hiyo inatimia maishani mwetu namna gani? Mwenendo kwa Roho ni nini?
Roho anageuza muamini kwa Kristo(Yoane 14,26 na 16,13,14), na anajazwa furaha na tamaa ya kufanana na Kristo. Tukiiga Kristo, yale sheria itakayotuomba yanatimizwa yenyewe.
Tuone mfano. Sheria inasema: «usiibe ». muamini haiko tena chini ya sheria, ila anageuzwa kwa Kristo kupitia Roho. Kristo alikuwa mtajiri, akawa maskini ili tutajirike sisi.Alisema ni furaha kutoa kuliko kupewa. Muamini anapenda kuiiga na kumpenda Kristo, na anapenda wengine watajirike. Anaweza kuiba namna gani? (Waefeso 4,28)
Ni wazi kabisa kwa yule anayemupenda Bwana Yesu kutembea vile. Si jambo la upekee bali ni lazimisho, - lazimisho ya upendo, ndiyo maana mtume Yoane anasema: kupenda Mungu na watoto wake inapitia kuchunga amri zake. Ukimpenda mutu, atakacho yule anayependwa, akikisema, inageuka kuwa amri kwa yule anayependa.
6.29 Muamini anongozwa siku zote na Roho?
Ni kawaida kupitia katika mwenendo huo, ila si yale tunayoona kila mara(twajuwa yale sisi wenyewe kwa maisha yetu). Muamini wa kweli alipashwa kuongozwa na Roho kila mara, ila kuna wakati «anahuzunisha » Roho Mtakatifu (Waefeso 4,30). Jambo hili linatokea kila mara muamini anapofanya zambi, na haongozwe na Kristo na kuishi kama vile haiko mbele ya macho yake, katika ushirika naye.
6.30 Tutakuwa na uhakika wa kuongozwa na Roho namna gani?
Tukitupilia mbali yale yote yanayohuzunisha Roho. Ukiwa na mawazo mabaya, unapashwa kuyaungama mbele ya Bwana. Ukisema neno mbaya, unapashwa kuliungama pia. Usingojee ! ubaki katika ushirika Mungu. Ukifanya hivyo, Roho Mtakatifu ni huru tena kutuongoza na kutupatia mawazo ya Kristo(Waroma 8,1 4). Ndipo «tutauwa matendo ya mwili kwa Roho» (8,13) na kuongozwa na Roho.
6.31 Mungu anatusaidia namna gani kuongozwa na Roho?
Mungu alituma Mwana wake aje aishi ndani mwetu (Waroma 8,10,11). Roho Mtakatifu anaishi sasa katika muamini(ona pia 1 Wakor.6,19), anatugeuza kumwona Kristo(Yoane 16,14), na kutujulisha ginsi Mungu ni Baba wetu (Waroma 8,15,16). Ndiyo wokovu kamili. Tukihesabiwa haki mbele ya zambi, tukiwa huru toka zambi, na tukijulishwa na Roho ginsi gani Mungu ni Baba wetu mwenye kutupenda !
6.32 Kama wokovu wetu ni kamili, sababu gani waamini wengi wanateswa miilini mwao hata kukufa? Mwili haupatikane katika wokovu wetu?
Waamini wanateswa sababu wao vilevile wanapatikana katika uumbaji huu. Paulo anasema katika baruwa kwa Waroma 8,18 hadi 29. Kupitia mutu mumoja, zambi ikaingia duniani, na matokeo, uumbaji wote unaugua. Ila tatizo hili litapata jibu. Tunangojea” ukombozi wa mwili wetu”' mustari wa 23). Kristo atakaporudi, tutapewa mwili mupya. Tukingojea haya, tuna tumaini na Roho anatusaidia katika ulema wetu.
6.33 Mungu alitayarishiya wamoja kuharibiwa?
Hapana. Biblia haiseme hivyo. Bali Mungu anataka watu wote waokolewe (Tito 2,11; 1 Tim.2,4). Kwa sasa, “anawaagiza watu wote wa kila mahali watubu”(Matendo 17,30). Katika Waroma 9,18 tunasoma ya kuwa Mungu anafanya mgumu atakaye (ila nyuma mtu ajifanya mgumu mwenyewe, kama tuonapo mfano wa Farao: Waroma 9,14-17). Waroma 9,22,23 inaonyesha wazi ya kuwa alitayarisha vyombo vya rehema kwa utukufu wake, na kwa uvumilivu mwingi sana alivumiliana na vile vyombo vya gazabu vilivyotayarishiwa uharibifu(hatusome ya kwamba Mungu ndiye alivitayarisha).
UJUMBE WA HABARI NJEMA YA WOKOVU NI KWA WOTE
Kwa kifupi.
Kuna tatizo tatu kubwa kwa wanadamu:
• Zambi (= matendo mabaya)
• Nguvu ya asili ya zambi (kanuni ya mabaya, chemchemu ya matendo mabaya)
• Mateso ya mwili
Tatizo la kwanza lilipata suluhisho kupitia kufa kwa Kristo kwa ajili yetu(Waroma 3 hadi 5)
Tatizo la pili likapata suluhisho katika kufa kwetu pamoja na Kristo (Waroma 6)
Tatizo la tatu litapata suluhisho wakati Kristo atarudi (Waroma 8)
Ila kwa yote, Kristo ndiye anatuwezesha!
