MFUMU YESU NKIDISHITU: MUFUBO WAYE
2.1 YESU BAADI MUFUE BU MARTYR SU?
Olo, anka lufu luaye alupatuula kukila papa. Kishima martyr akipatuula shi nkamoni, na mbekiate eyendo buakule kamoni kashima akafu bua bu kamoni buaye. Biabia bioso bi eyendo patutala na Nkidishitu, aye badi kamoni ka kishima (Kibaf. 3,14.) na aye badi mukokiele mpa na kulufu na lufu lua ku nkulusu (Fidipayi 2,8). Anka nkonko ayilondo na mandamuna ayo ayilesha kubanga p'eebuku di'Efile Mukulu shi lufu lua Nkidishitu lui namushinga ukata kui bangi namu na lubadi lukile lua martyr.
2.2 NKIDISHITU BADI MUIPAYIBUE SU BALEKIELE MUWA WAYE?
Mbioso bibidi, talanga mpese ibidi ilekene mu bushima buayo bantu babakitshine kioso kibadi na mushinga bua kumuipa, babamubambile na mu lualua lupese babafikile bantapani, Mikitshino,2,23). Luno ngi lupese lua bushito bua bu muntu, anka kutala Nkidishitu bapanine muwa waye mu kukumina kuaye (Yoano 10,11;15,17,18) atubadika dingi shi pabatshine Nkidishitu nfinyo isase bakuile shi; bibalombana, na pabanyekiele mutue waye batudile kikudi kiaye (Yoano 19,30). Talangani lupese lua kifulo kiaye na lua bukome buaye bu Efile buaye.
2.3 MBUA KINI YESU BAFUILE?
Uno mutue wa muanda wi buwa bukile shi bi bukopo kutusha diandamuna diipi. Nkidishitu bafuile bua kutusha kipeta kia kukokiela kuaye ku lupese lu'Efile Mukulu bua kutumbisha Efile Mukulu ku lupese lua muluisho, bua kutumbisha yaya na kukita bua kuituukisha kifulo kiaye,na bua kulesha Efile Mukulu mu bukome buaye bua kubingisha bantu baluishi, na bua kusemuna kipandjilo na buwa bua bantu babadi kula na Efile Mukulu.
2.4 NKIDISHITU BASEMUINE MILUISHO YANDE SU?
Biabia,abitala su bokumina muadi, su bofiki kuadi na miluisho yobe yoso kuadi, na su buelanga bomukumina bu mupashani obe, diandamuna di shi;olo. Yesu basemuine miluisho yetu, kupatuula nkuamba shi; ya bena kukumina (1 Mpiele 2,24). Ebuku tadiakula shi basemuine miluisho ya bantu boso nya anka basemuine miluisho ya bebungi, (bangi) Esaya 53,12.
2.5 LUFU LUA NKIDISHITU NDULOMBANYINYINE BUASHI BANTU BOSO BALEKIELUE KU BUBI BUABO SU?
Olo, lufu lua Nkidishitu ndulombanyinyine - boso mbalombene kufika kuadi.Anka kui baba abafiki kuadi ngi abakapeta makasa (tala lukonko 26).Mulambu wi kuakua kui boso.
«Efile Mukulu etu Mupashi adidi shi bantu boso bapashibue» (1.Tim.2,3).
«Su muntu e na nyota afikie kuandi na atome» (Yoano7,37).
«Na yawa e na nyota afikie,na yawa akumina aate bisumanga mema a muwa» (Kibafumbuilue22,17).
2.6 A BIABIA BOSO ABALEKIELUA SU?
Muntu oso baadi bia kulekielua (tala lukonko 25), anka booso tabekala bia kulekielua nya, atubadika shi ;
«Muntu oso akumiina muadi takufua nya, anka ena muwa wa ikalayika» (Yoano 3,16).
«Yawa akumina mui muana e na muwa wa ikalayika,anka yawa shakokiela mui muana takamona muwa nya,anka sungu y'Efile Mukulu ayikashala paadi» (Yoano 3,36).
2.7 AKIPATUULA KIBUIKILO NKINI?
Kishima 'Kibuikilo' akiamba shi 'kushimangisha' akimueka mu 1. Yoano 2,2 na ni nkibuikilo bua miluisho yetu, tanka pa muanda wa Yesu bupenka nya,na anka bua miluisho ya nsenga ishima. Nkipaso kini kiayilesha bua nsenga ishima?
Na bibuwa, kitapilo kiaye ki na muulo ukata kumeso ku'Efile Mukulu,mu kino kitako mulombene kulambula kipandjilo kui boso-sunga biekala shi boso tabakumina uno mulambu (tala lukonko 25 na 26). Tutentekieshe shi Efile Mukulu e Selele na mmululame, pa muanda wa biabia, muluishi mulombene kutshibilua kiimu na kuponeshibua kuadi'ye kushi mufubo wa Nkidishitu pa nkulusu kuponeshibua kubadia kuikala bu kipeta kimunenka kikumbane. Anka, Efile Mukulu tubakutumbula, Nkidishitu bafuile na bafikile kibuikilo na binobino Efile Mukulu e bulungantu bua kulambula kipandjilo bisumanga. Kingi kishima kikungishene na kino ki mu Loma 32,25, akiakula shi; Efile Mukulu balubuile Nkidishitu bu kibuikilo sunga bu kibuikile pa lukumiino mu mase aye. Kino kishima akipuandjikisha bu muesheshi wa mu kilombeno kikulu, kibuikilo kia mushete wa kipungilo kiakia kibadi bua mususa umune ku kipua, kibamiaminanga mase (Lewitike 16,14). Mase abamiaminuanga ku kibuikilo kia mushete wa kipungilo, kupatuula ni nkuamba shi kukibuikilo, munda mua kashiba k'epema kubaleshanga shi Efile Mukulu badi na muloo pa lufu lua Nkidishitu, na shi bulungantu bubetupebua bua kuifubuila pepei na Efile Mukulu (muanda shi kibuikilo ngi kibadi mbalo ibadi Efile Mukulu akula na muntu) mu kakoso kibuikilo akipa Efille Mukulu bukome na bulungantu bua kulambula kipandjilo bisumanga kui bantu boso. Kino kipandjilo akikakumbana kui baba abakumina pa lukumino.
2.8 AKIPATUULA KUPIANISHA NKINI?
Mupiani ni muntu ata mbalo ya mungi, pa nkulusu, Nkidishitu batshile mbalo ya baba abakumina muadiululame bafuambukile pa muanda wa baba bashibalulame (1 Mpiele 3,18). Basemuine miluisho yetu (Esaya 53,12 na 1. Mpiele 2,24), pa mikofu yaye ngi pabatupashibua (1. Mpiele 2,24). Maayi awukibua kalolo kui mutemuki Esaya aafundu kalolo kipatuluilo kia mupianishi " badi mutapibue pa muanda wa kutupilua kuetu kua miiya, badi na mikofu bua bilubilo bietu, kibawe kia kufukama kuetu kibadi muadi na mu mikofu yaye ngi kubatupa- shibua. Na a Ikalayika baponeshe kuadi kilubilo kiatue boso."(53,4-6).
2.9 KIATUDIA KUTULA KU BINANGU PEFUKU DIKATA DIA KIBUIKILO NKINI (Lewitike 16)?
Bitapilo abilambulua mu dino efuku abitupa kileshesho kia bikale mufubo wa Nkidishitu
Bia wubungu bioso bibidi,kibuikilo (lukonko 27) na kupanisha (lukonko 28).
Musango umune ku kipua ,muilo wa Yisalele wubadi awusankila efuku dikata dia kibuikilo, mulambu wa mbushi ya bipembue ibidi wubadi awata mbalo ya pankatshi-umune ubadi.
Bua Ayikalayika (kibuikilo). Na ungi ubadi wa muilo (KUPANISHA).
Mase a mbushi a kipembua a kumpala abaadi aamiaminua ku kibuikilo kia mushete wa kipungilo (kibuikilo ) pa mutue pa yawa mungi mbushi a kipembue babadi abekitumu mu kabaaka (tala Lewitike 16) Nkidishitu akumbasha bioso bibidi: Efile Mukulu basepeela na batumbishibua pa mufubo waye na miluisho yetu ivbasemunibua kuadi.
2.10 KISHIMA MIBUIKILO AKILESHA NAMU KIIMU KU LUPESE LU'EFILE MUKULU SU?
Olo binka biabia bangi babalambukiishe shi(kibuikiilo) akikiebe kuakula peenda shi Nkidishito batuelele mu kipaso kia bubi sunga shi baadi muikumbashene na mukimeeno.
Ki bubi kia muntu.Bano abakula bino abayiluankana shi nkibawe kia kufukama kuetu kibaadi padi (Esaya 53,5) nashi lupeete lua kimpulu lu'Efile Mukulu lubaadi luishikuene na kuku Efile Mukulu, kupatuula nkuamba shi Nkidishitu basemuine miluisho yetu, biabia abikiebe kupaatuula shi basemuine kibawe kia miluisho yetu (Zac. 13,7).
2.11 MUFUBO WA NKIDISHITU NGUSEMUNE NI KUPOSODIBUA KUA KU MAKIENGA ETU AAMUEKA NA MEESO SU?
Nya,kushi kumpala kua kukaashibua (sunga lufu) bangi babatshikile kitshibilo ki bubi kia mu Esaya 53 «ku mikofu yaye tubapashibua», verset 5, ngi pa muanda kini kino kishingatshilo akisamba bua bilubilo bietu na kufukama kuetu mu kipaso kiashi kishingatshilo akiakula patooka shi kupashibua akutala muanda wa miluisho, uno mukumbo wi bukopo bui moo na tawutala makienga a mbidi nya binka pamune na kishingatshilo kia (4) kia kipindji kino.
Kimune nkipushikie bi bubi(eyendo aye batuadile makienga etu na basemuine mitanyo yetu).
Kino kishingatshilo takiakula muanda wa mufubo wa Nkidishitu ku nkulusu,anka kupaashibua kukumbanyinine pe Nkidishitu-bu abilesha kishingatshilo kitemuniibue mu Mateyo 8,17. Mu kiakia kipindji tukiabayindjilani «kuposodibua kua mbidi yetu» (Loma 8,23).
2.12 AKIPATUULA KUKUDIBUA NKINI?
Kukudibua (tuibiakuakula shii «nkulua») Kina muanda wa muulo awutungu kufuta muyiile muiya wa Mosese, bupiani bubaadi bua kuululua (Lewitike 25,25). Bubikileshesho muntu kampanda bapete makienga bua kaasu kakampanda na bashimisha bupiani buaye,muntu a mukifuko e pepi naye baadi bia kuulula bintu biaye bioso na wini muntu nabene su taadi mufikie mpika. Kileshesho bua biabia atuikisangana mu mukanda wa Luta.
Muamua mui Naomi bashimiishe bioso na Boaze bafiki mukuudi Nkidishitu bauluula baba be Muadi (na be muadi bupeenka) na dingi muulo ubafutshile ubaadi wa mase aye (1.Mpiele 1,18).
Kupatuula nkuamba shi muwa waaye.
2.13 A KUULA AKUPATUULA KINI?
Kuula namu, muyile bufukilo akulesha kufuta kua muulo,anka kui kuilekena pankatshi pa kuula na kukuudibua, kakulesha kua nsenga ishima na kasha panda bena kukumina. Kishingatshilo akilondo akilesha shi kubaadi namuni batemuki ba madimi munklatshi mua muilo bu biakukekalani munkatshi muenu balambukishi ba madimi banatuele
Mu bulamalama tusaka tua kushimina abakatuna namu mulambukishi bebawuule abakakita bua kufisha kuabadi abo banabene kuluishibua kuabo kua mukapindji kapela 2. Mpiele 2,1).
Bano balambukishi bamadimi babadi bawulue anka patooka tababaadi bawukkuulue (tababaadi abakumina mui Mfumu) muanda babaadi abatunu Mfumu na kufuisha kuluishibua. Kuabadi abo banabene. Kileshesho ki na muulo ukata akisanganua mu lukindji lua kabue ka muulo ke muibala, ebala dishima ndiudibue pa muanda wa kaka kabue ka muulo (na ebala adipatuula nsenga, Matayo 13,37,44). Lufu lua Nkidishitu alutusha matalua, mutue wa muanda mu nsenga ishima bioso mbiudibue ano matalua ni matalua e panundu pa luapoolo lua matalua adi nawo pa nsenga bu biadi mungi. Kulamiina:tabididi kutuesha kafutakani mu français kishima kuwuluulua akilesha kukudibua na kishima kuula na fualanga akileasha
Kishima kuwula.
2.14 SAA KINI IBASEMUINE MFUMU MILUISHO YA BABA BOSO ABAKUMLINA MUADI?
Bua kuikala patooka,kasha pabaadi na muwa na sunga pabatuelele mu nyembo sunga munda a meeba aasatu pa nkulusu, Nkidishitu basemuine miluisho yetu munda a meeba asatu a mufito «kubanga pa nguba a kasamombo na pa nguba a kitema» (Mateyo 27,45). Mu kiakia kipungo kubadi mufito na kuwumiina nyanyo tatupusha eyi su ndjimune dia Mfuma mpa na ku saa ya kitema, kunyima takui muntu su ngumune baadi bia kushingula kioso kibakiile yaya. Saa nya anka kakuwa ka Mfumu kufudilo mu kiakia kipungo akakaasha kilamba kia lushiko mu kingi kipaso: «Efile Mukulu ande, Efile Mukulu ande muanda kini bondekiela?» (Mateyo 27,46).
Nkidishitu ni naye umunenka baadi mulekielue kui Efile Mukulu nanka penda munda a yaya saa isatu mpabadi kibuikiilo kibakitshibua.Kumpala a yaya saa baaadi nka na
Mulo mafuku oso na kipuano kipuidikie n'Efile Mukulu kushi kintu su nkimune kia kutshiba.
Na kunyima kua saa isatu namu akuula kui shaye na kuamba shi natulu kikudi kiande mu masa wobe 1. Mpiele 2,24 Akilesha kalolo shi kubaadi ku nkulusu kuakua nkubasemuna Nkidishitu miluisho yetu.
2.15 BUA KINI MFUMU YESU BAADI MULEKIELUE N'EFILE MUKULU ?
Biabia namu bibadi abiende bituukene na bukalabuino na biabia bioso bibatunganga kuindjila
(Misambo 37,25) «bua kini bondekiela» atuibisangana mu Misambo 22,1 na ino misambo».
Na bioso abilondo abipatuula shi eyendo boso abepaana mui a Yikalayika mbafungushibue na tabakuatshibua buufu ( verset 4 na 5 ) Kunyima namu abiabia bi namini shi e na kishima ekadikie mulekielue n'Efile Mukulu ( obe we selele v.3) Saa ibasemuine Nkidishitu miluisho yetu Efile Mukulu e Selele baadi bia kuikala kula n'aye na kumutshibila kiimu na kumutapa (Esaya 53,10). Diandamuna diakabidi atuidisangana mu kilombeno kipia, Nkidishitu baadi muikashue sha miluisho buashi tuikadikie balulame b'Efile Mukulu muadi 'ye 2.Kodinda 5,21.
Biabia bibaadi pa muanda wa miluisho yetu shi Nkidishitu ekadikie mulekielue n'Efile Mukulu(baadi shi na muluisho aye nabene (tala lukonko 16). Tambilombanyinine bua kulanguila kuetu kua looso bua biobino ?
2.16 NFUMU BAADI MULEKIELUE KUI SHAYE SU ?
Bifundue tabiakula biabia nya,ku lungi lupese abilesha patooka shi baadi na mushadidile. Mu kiadi kia shaye (Yoano 1,18) Biabia mu bifundue bia mbangilo kishima kuikala akilesha kupetekielua kua binobino (bikale.). Bino abipatuula shi ta ndukonko lua kipungo sunga lua. Saa nya anka pano pe muanda wa kintu kibaadi bua looso «muana umunenka eeleka baadi Mu kiadi kia shaye» abiabia mmulombene kulekielua n'Efile Mukulu na kutala mmushale mu kiadi kia shaye? ee bibuwa, kumpala bino bioso bibidi mbileshibue muibuku na lukumiino aluibikumiina: Bino abilesha kifuame kia muntu Nkidishitu Efile Mukulu na Muntu. Anka kileshesho nkibofule ki bia kukuasha mu mpushisho: na su kuekadika shi muan'aye bafundua na mmupiile mu kiimu na binobino muana ayimana kumpala kua nsushiabikakidika namini ? Nsushi akakula patooka shi muana mmuluishe (muyiile bu nsushi buaye ankla eshimba diaye bu biadi'ye shaye akekala nka na muana aye.
2.17 BAADI MULEKIELUE N'EFILE MUKULU PABAFUILE SU?
Nya, baakuile shi =bibalombana= (Yoano 19,30) na batuudile kikudi kiaye mu maasa a shaye (Luka 23,46), tala lukonko lua 14.
2.18 ABIABIA TUIKUWUKA NAMINI SHI EFILE MUKULU BATAMBULA MUULO UBAFUTSHILE NKIDISHITU?
Ee bibuwa, kui kipeta kipatooka na akibandjilua luatudi Efile Mukulu batshile Nkidishitu-yawa abababambile kunkulusu kui muntu- na bamusanguile, bamuatshile mu mbalo ya muushi na bamupa mbalo ikilekile kuiwulu, mbalo ya kineemo ku mboko ibalume y 'Efile-Mukulu.' (Efeso 1,19-23, Mikitshino 2,24; 32 na 3,15). Pa biabia tatuina mpaka shi Efile Mukulu bakumina muulo- Nkidishitu baadi musangulue bua kubingishibua kuetu (Loma 4,25).
2.19 MUNTU MULOMBENE KUPASHIBUA MU MUWA ULULAME WA NKIDISHITU SU?
Nya,lufu lubaadi na muulo ukata, su ta mbiabia luteye lua pondo lubadia kushala bupenka bualo (Yoano 12,24). kushi kunoka kua mase takui kulekuelua kua miluisho (Ebeleo 9,22). Su tubadia kuikadika bapashibue pa muanda wa muwa ululame wa Nkidishitu yaawa balama muiya (yawa balama muiya) bua kini Nkidishitu bafuile ? su kululama kui pa muiya Nkidishitu bafuile bisumanga (Galateya 2,21).
2.20 MBUA KINI KUI KILEMA KIKATA SU MUNTU ALAMBUKISHA SHI MUINA KUKUMINA E NBIA KUSHIMISHA KIPANDJILO KIAYE?
Baangi abalambukisha shi muina kukumina mupashibue anka shi su tamulamate (kuikala na kishima) mu muwa waye mmulombene kushimisha kipandjilo kiaye, muyiile luno lulambukisho, bintu bibidi bi na muulo ukata bua kupashibua mbino: Kia kukmpala ni Mufubo wa Nkidishitu (lufu luaye) kunyima muwa wi selele wa muina kukukmina mubingi.
Bishima bino abikiebe kuakula shi mufubio wa Nkidishitu ku nkulusu, bupeenka buawo tangulombane nya.Biabia mbikale bu mulomo ukata ku mufubo ukata wa Nkidishitu ku nkulusu.Kukasha biabia su kipandilo kietu kibadia kuikala mupunda kulamata kutu kishima kietu(tatubadia kupeta kufukama n'Efile-Mikulu nya na tatubadia kuikala bashinkamishe shi takui kutshibilua kua kiimu buetu'tue nya kutala bioso bibidi mbi'eyendo (Loma 5,1 na 8,1).
2.21 AKIPATUULA KUIPUSHENA NKINI?
Kuipushena akupatuula shi nkuikala mulongo umune beshikuani be na lukalo lua kuipushena.
Efile-Mukulu tabaadi na lukalo lua kuipushena na muntu nya, anka muntu ngi ena kitungo kia kuipushena n'Efile Mukulu (2 Kodinda 5,20)
Kuipushena takuikiawumune na kubuikila nya (tala lukonko lua 27) anka kuipushena takuibiakumueka kumpala a kubuikila.
2.22 EBUKU TADIAKULA SHI BINTU BIOSO TABIKEKADIKA MU KUIPUSHENA SU? SU OLO BANTU BOSO TABAKAPASHIBUA KUFUDILO NYA?
Bintu bioso abikepushena n'Efile-Mukulu anka kushi bantu boso nya kishingatshilo akiakula luno lukonko akilesha na kuamba shi = muanda muadi , kukkumbanyinina koso ku'Efile Mukulu ni nkubombele muadi,na muadi balombasha bintu bioso muadi'ye nabene na kufuisha kufukama pa mase aye abanokiele ku nkulusu, muadi'ye, sunga bintu bioso bi pa nsenga ,sunga bintu bioso bi muiwulu = Kolosaya 1,19-20) bino bishingatshilo abiakula bua; bintu; na ta mbua bantu. Bipangua bioso bibadi biluishibue na muluisho wa muntu (Loma 8,20).
2.23 AKIPATUULA BIPANGUA BIOSO NKINI?
Lulambukisho, lulube aluakula shi bantu boso (bakashi, bana) abakapashibua ku nfudilo.
Ebuku tadiakula biabia nya. Sunga kuekadiaka bingi bishingatshilo bia muibuku bipatulue mu kippaso kilube bua kukuata luno lulambukisho (tala lukonko 42) kunyima kinangu kia bintu bioso nkishikukene na bino bishingatshilo bia mubifundue kileshesho bu Yoano kipindji 3 verset 36; akumiina mui muana e na muwa wa yikalayika, anka sha kokiela mui muana takamona muwa ,anbka sungu y'Efile Mukulu ayibombeela padi.
Su sungu y 'Efile Mukulu ayibombela kui baba bantu mu kipaso kini kiabadia kuikadfika bapashibue kuifuku dia nfudilo? Abiakulma shi bakumina e na muwa wa yikalayika na tankuamba shi boso sunga shi ngiawa oso (boso sunga shi ngiawa oso (Yoano 3,16).
